Những thử thách của người Thầy với Đệ tử – Nguyên Thúy

Trong kinh điển mật tông Tây Tạng thường có những trác tuyệt lưu truyền huyền thoại được ghi chép nói về những thử thách môn đồ của người Thầy với những người đệ tử trước và sau khi nhập môn.

Hiện nay chúng ta được nhận sự phổ truyền rộng rãi bằng phương pháp quán đảnh điểm đạo coi như lễ nhập môn. Từ đó chúng ta cho rằng đây là sự bắt đầu tu học , thâm nhập mật pháp. Nếu hiểu sơ khai thì ta cũng có thể lý giải như vậy. Nhưng trên thực tế để được thọ nhận sự truyền thừa chỉ dạy bí mật từ vị Thầy, thượng sư, Bổn tôn mà bản thân người hành giả đó muốn nương tựa, thì không phải như vậy. Trước khi được thọ nhận làm đệ tử, người Thầy đó luôn dùng rất là nhiều phương cách để thử thách người môn đồ này ở nhiều khía cạnh của đời sống cũng như tâm thức kéo dài trong một thời gian dài. Khi người hành giả đó trải qua được những sự thử thách cam go đó. Thì khi đó người môn đồ mới chính thức được người Thầy đó thu nhận làm đệ tử. Chịu sự hướng dẫn sai sử chi phối mọi mặt của sự tu học, mà không có một mảy may nghi ngờ người Thầy đáng kính của mình.

Nếu chúng ta trong sự tu học chưa được trải qua những sự thử thách cam go nào từ người Thầy chưa biểu hiện lên được điều gì tự sự tu học cũng như niềm tin của môn đồ với người Thầy đó. Thì sự thọ nhận tu học kia chỉ là những bước tìm hiểu hoặc chỉ là sự trì tụng niệm căn bản, chứ chưa có những cơ duyên để tu học chuyên sâu, tu học với người Thầy hữu hình và với những chư vị Thầy vô hình. Đây mới là con đường thực sự của pháp tu mật, con đường tắt, pháp môn Đốn ngộ.

Dưới đây tôi xin chia sẻ lại câu chuyện của tổ sư đạo sư Tilopa đã thu nhận đệ tử và truyền dạy cho Ngài Naropa như thế nào . Trong tác phẩm của nhà nghiên cứu, hành giả người pháp Alexandara David neel Đạo sư và Huyền Thuật do Huỳnh Ngọc Chiến dịch.

Tiểu sử của đạo sư Narota, pháp tự của Tilopa đã phác họa nên một bức tranh lý thú nhưng không kém phần phóng túng về quá trình “ thuần hóa” môn đồ của một đạo sư pháp môn “ Đốn ngộ” hay “con đường tắt”.

Câu chuyện về mười hai thử thách lớn và mười hai thử thách nhỏ của nhà học giả Narota đã trở thành kinh điển trong giới Mật tông Tây Tạng và luôn được kể lại cho các naldjorpa trẻ tuổi để họ noi gương học tập.

Narota sinh vào thế kỷ 10 tại Cachemiri. Ông là con trai trong một gia đình Bà la môn, kiến thức rất uyên bác và là một cao thủ về huyền thuật. Ông làm pháp sư chánh tế cho một vị tiểu vương . Một hôm vị tiểu vương xúc phạm đến ông, và Narota quyết tâm báo thù.

Ông khép mình trong một tòa lâu đài biệt lập, và lập một đàn tràng huyền thuật hình tròn gọi là kyilkhor để giết chết vị tiểu vương. Khi ông chuẩn bị triển khai huyền thuật thì một thiên nữ Dakini bất ngờ xuất hiện, hỏi ông có biết cách tiếp dẫn một “ linh hồn” đi về cảnh giới cực lạc, sau đó đưa hồn về nhập xác để hồi sinh hay không. Vị cao thủ huyền thuật phải thú nhận rằng trình độ của ông còn xa lắm mới đạt đến mức đó. Thiên nữ Đakina bèn mắng nhiếc ông thậm tệ. Bà chỉ cho ông thấy rằng ta không được quyền hủy hoại những gì ta không có khả năng khôi phục, và tuyên bố hành động hận thì thiếu cân nhắc của ông sẽ khiến ông tái sinh trong hỏa ngục. Narota hoảng sợ nên cầu xin một pháp môn giúp ông thoát khỏi số phận kinh khủng đó. Thiên nữ liền khuyên ông nên đi tìm đạo sư Tilopa để cầu xin truyền thụ pháp môn “ Đốn ngộ” là pháp môn thù thắng vi diệu giúp ta tiêu trừ mọi nghiệp báo và đạt quả vị Niết bàn ngay trong đời này. Nếu Narota thấu triệt được pháp môn này và tu thành chánh quả thì ông sẽ thoát khỏi sinh tử luân hồi, có nghĩa là thoát khỏi cảnh đọa đày trong địa ngục.

Naropa liền dẹp bỏ đàn tràng kyilkhor, rồi vội vã lên đường đi đến Bengale là nơi Tilopa đang sống.

Lúc đó Tilopa là một đạo sư tiếng tăm vang dội. Sau khi đắc pháp, ông trở thành một nhà tu khổ hạnh . Đó là loại khổ tu được mô tả là “ Tâm không còn yêu ghét, không quan tâm đến vinh nhục, xả ly tất cả, đoạn tuyệt hoàn toàn với gia đình, xã hội và tôn giáo”. Trái lại Naropa thuộc dòng dõi Ấn độ giáo chính thống, bẩm sinh đã là đẳng cấp Bà la môn quý tộc thượng lưu. Sự kết hợp hai nhân cách hoàn toàn trái ngược nhau đã làm phát sinh một vở tuồng hài hước, nhưng là một tấn kịch cay đắng cho Naropa

Buổi hội kiến đầu tiên giữa Naropa vớivị đạo sư tương lai diễn ra trong một tự viện phật giáo. Lúc đó, Tilopa gần như trần truồng, ngồi xổm dưới đất ăn cá, vứt một đống xương bên cạnh. Vì không muốn kẻ ăn xin bẩn thỉu kia làm ô uế đến sự thanh khiết của giai cấp mình. Naropa liền đi vòng để tránh xa. Lúc đó, một vị tăng từ trong nhà bếp bước ra quở trách Tilopa đã phạm tội sát sanh trong khuôn viên nhà chùa. Vừa nới, vị tăng vừa ra hiệu cho Tilopa cút đi. Tilopa không thèm trả lời, mà huơ tay một cái rồi đọc một câu mật chú, đống xương cá kia lập tức hồi phục lại phần thịt đã mất để trở lại thành một đàn cá, rồi nhảy tung lên không biến mất. Bữa ăn sát sinh tàn bạo kia không lưu lại một dấu vết gì, còn Tilopa thì biến mất.

Narota sững sờ kinh ngạc, một ý tưởng vụt lóe lên trong đầu ông. Kẻ hiển lộ thần thông kia hẳn phải là Tilopa mà ông đang tìm kiếm. Naropa vội vàng hỏi thăm và biết ngay trực giác mình đã đúng. Ông gấp rút đuổi theo vị hành giả du già kia, nhưng ông ta đã bặt tăm.

Từ đó, Naropa bắt đầu một loạt các chuyến viễn du, mà những người viết tiểu sử ông luôn thêm thắt điểm tô thêm, nhưng cơ bản là có thực. Người môn đồ tự nguyện cứ theo đuổi Tilopa ở nơi nào là ông lập tức tìm đến, nhưng lần nào cũng vậy, hễ ông đến nơi thì Tilopa vừa mới bỏ đi. Nhiều khi Naropa gặp Tilopa một cách tình cơ, song thực ra đó là những ảo ảnh do Tilopa dùng thần thông biến hiện để thử thách vị môn đồ.

Một hôm, Naropa  đến gõ cửa một ngôi nhà bên đường để khất thực. Chủ nhà bố thí cho ông một vò rượu, nhưng ông từ chối vì một tu sĩ Bà la môn không được quyền uống rượu. Ảo ảnh lập tức tan đi, ngôi nhà biến mất, chỉ một mình ông đứng cô đơn giữa đường trên không nghe vọng lại tiếng cười chế nhạo của Tilopa “ Chính là ta đó”.

Một lần khác, khi một người dân làng nhờ ông giúp lột da một con vật chết. Ở Ấn độ, đây là công việc của giai cấp paria hạ tiện. Đối với một tu sĩ Bà la môn chỉ cần đến gần những người thuộc giai cấp đó cũng đủ để bị ô uế rồi. Naropa vội bỏ chạy, trong lòng cảm thấy ghê tởm và phẫn nộ. Ông lại nghe đạo sư Tilopa cười nhạo từ cõi vô hình: “ Chính là ta đó!”.

Một ngày khác, Naropa  thấy một người đàn ông đang nắm tóc bà vợ đánh đấm đấm túi bụi, bà này gào khóc kêu cứu. Thấy ông đi tới, gã kia kêu lên: “ Đây là vợ tôi, tôi muốn giết mụ ta, tới giúp tôi một tay, không thì di tránh giùm cho.” Naropa  nổi giận xông tới giằng gã đàn ông ra, đánh cho y một trận thừa chết thiếu sống để cứu người phụ nữ. Lần này, ông lại nghe tiếng đạo sư Tilopa cười khinh bỉ: “ Chính là ta đó!”

Các cuộc phiêu lưu khác tiếp theo của Naropa  cũng tương tự như vậy.

Dù là một cao thủ huyễn thuật, nhưng Naropa vẫn không sao lường được cảnh tượng biến ảo khôn lường do Tilopa bày ra. Ông muốn điên cả đầu, thế nhưng khát vọng tìm cho được Tilopa để làm lễ bái sư càng thôi thúc ông mãnh liệt. Naropa lang thang khắp xứ sở, lớn tiếng kêu gọi tên vị đạo sư thần bí; vì biết rằng vị đạo sư kia có thể hóa thân thành mọi hình tướng, nên ông sẵn sàng quỳ phủ phục dưới chân của mọi khách qua đường để lễ bái.

Một buổi chiều nọ, Naropa  đến một nghĩa trang. Một bó củi nằm lăn lóc ở một góc, thỉnh thoảng có ngọn lửa lóe ra, giữa các thanh củi cháy dở là một xác người co quắp cháy đen. Nhờ ánh lửa, Naropa  thấy loáng thoáng có một người nào đó nằm dài dưới đất, Ông xem kỹ lại thì thấy người kia đang nhìn ông mỉm cười tinh quái. Naropa  vụt hiểu ngay, ông liền quỳ mọp xuống và đặt bàn chân của sư phụ lên đầu. Lần này thì Tilopa không biến mất nữa.

Suốt bao nhiêu năm, Naropa  đi theo hầu hạ mà vị sư phụ lại không hề dạy cho đệ tử một chữ nào. Trái lại,Naropa  lại tỏ ra hết lòng tuân mệnh và tin tưởng thầy tuyệt đối, dù phải chịu đựng vô vàn điều thử thách. Tôi xin kể lại một vài điều.

Theo tập quán của những vị khổ tu Ấn độ, thì hằng ngày Naropa phải đi khất thực và trở về với bình bát chứa cơm, canh. Ông dâng bình bát lên cho sư phụ, và theo giới luật, ông chỉ được ăn sau khi đạo sư của mình đã ăn no. Tilopa ăn hết sạch và bảo rằng thức ăn ngon qua nên muốn ăn thêm. Không đợi thầy nói thêm, Naropa vội vã ôm bình bát đến nhà vị thí chủ tốt bụng để xin thêm. Khi đến nơi ông thấy cửa đã đóng, nhưng vị môn đồ kia không nản chí, Ông phá cửa , đi vào nhà bếp thì thấy vẫn còn cơm canh trên lò lửa, liền múc thêm cơm canh cho đúng với sở thích của sư phụ. Đúng lúc vị chủ nhà trở về, bèn cho ông một trận đòn ra trò khiến mặt mày thâm tím.

Naropa cố lê thân về gặp Tilopa, nhưng vị sư phụ chẳng thèm ngó ngàng gì đến gã đệ tử đáng thương, mà chỉ buông một câu khinh khỉnh:

_ vì ta mà người phải chịu đựng bao điều khổ cực, chắc ngươi rất hối hận vì đã làm đệ tử ta phải không?
Dù thân thể đau đớn như dần, Naropa  đáng thương vẫn cố lấy hết sức để thề rằng ông hoàn toàn không hề hối hận khi nhận Tilopa làm sư phụ. Ông cho rằng được làm môn đồ của đạo sự như Tilopa phải trả một giá rất đắt, có khi bằng cả sinh mạng.

Một lần khác khi đi cạnh một ống cống lộ thiên, Tilopa quay sang hỏi các đệ tử cùng đi với mình:

Nếu ta yêu cầu thì ai trong số các ngươi dám uống nước cống này?

Vấn đề không chỉ là vượt qua được cảm giác tởm lợm, mà còn phải chịu đựng sự uế tạp, một điều rất nghiêm trọng đối với tu sĩ thuộc giai cấp Bà la môn. Trong khi các đệ tử khác còn đang do dự thì Naropa đã bước tới để uống nước cống kinh tởm kia.

Thử thách sau đây càng dữ hơn

Hai thầy trò sống trong một thảo am ở bìa rừng. Một hôm khi đi khất thực ở làng về, Naropa thấy trong lúc ông vắng mặt, Tilopa đã vót một số xiên tre và đang trui chúng trên lửa. Naropa ngạc nhiên, liền hỏi sư phụ mình dùng thứ đó để làm gì.?
Tilopa mìm cười đầy ý nghĩa, rồi hỏi:

Nếu bị ta bắt buộc thì liệu ngươi có chịu đau nổi không?

Naropa liền trả lời rằng ông đã tận hiến cho sư phụ nên sư phụ muốn làm gì tùy thích.

– Vậy thì hay lắm – Tilopa ra lệnh: Ngươi hãy chìa tay ra đây.

Naropa ngoan ngoãn vâng lời. Tilopa liền dùng các xiên tre đang nóng đâm vào từng móng tay, móng chân của Narota. Rồi bỏ mặc đệ tử đang quằn quại đau đớn trong thảo am, Tilopa thản nhiên bỏ đi ra ngoài và dặn Naropa cừ nằm đó chờ ông về.

Mấy ngày hôm sau vị đạo sư tàn nhẫn kia mới quay về. Ông thấy gã đệ tử đang ngồi xổm trong lều, các xiên tre vẫn còn đâm sâu vào da thịt.

Tilopa cất tiếng hỏi:
Mấy ngày qua sống một mình, ngươi suy nghĩ những gì? Giờ đây có phải ngươi đang nghĩ rằng ta là một gã sư phụ mất hết nhân tính và tốt nhất là nên bỏ đi, có đúng vậy không?
Naropa liền đáp:

– Con đang nghĩ đến cuộc sống khủng khiếp đang chờ con ở địa ngục, nếu như con không có cơ duyên được gặp sư phụ để học pháp môn “ Đốn ngộ”, giúp con chứng ngộ và giải thoát khỏi sinh tử luân hồi.

Tôi xin kể thêm một thử thách hài hước khác nữa.

Tilopa đang cùng môn đồ đi dạo thì gắp một đám rước cô dâu. Vị đạo sư liền ngoảnh mặt hỏi các môn đồ:

– Trong các ngươi đây, ai có thể cướp được cô dâu đem đến cho ta? Ta thích cô ta
Một lẫn nữa, trước khi Tilopa dứt lời, Naropa đã xông tới đám rước. Đoàn người trong đám rước nhận ra đó là một vị tu sĩ Bà la môn nên ngỡ rằng ông ta đến để ban phước cho cô dâu. Nhưng khi thấy Naropa nắm lấy cô dâu toan dắt đi thì nào là gậy gộc, nào guốc dép, nào hộp đựng lễ vật thi nhau đập tới tấp lên người Naropa. Và vị môn đồ nhiệt tình kia một lẫn nữa lại nằm im bất động tại chỗ sau trận đòn trí mạng.

Ngay sau khi hồi tỉnh, ông đã vội lê bước một cách khó nhọc theo Tilopa. Vị đạo sư quái dị vẫn chào đón ông bằng câu nói quen thuộc sau mỗi lần thử thách: “ Ngươi có hối hận không?” Và cũng như mọi lần, Naropa khẳng định dù có phải chết muôn vạn lần ông vẫn cầu mong được làm đệ tử Tilopa.

Tiếp theo đó, ông bắt phải nhảy xuống từ mái nhà cao, băng qua lò lửa, và hoàn thành nhiều điều thử thách lạ thường mấy lần khiến ông suýt mất mạng.

Sau một chuỗi dài những khổ đau, cuối cùng Narota đã được bù đắp công lao, nhưng không phải bằng hình thức điểm đạo hay truyền pháp thông thường.

Trích đoạn trên tôi đưa ra từ cuốn sách Đạo sư và Huyễn Thuật của Alexandra David Neel là tôi thấy đó là những bài học giá trị, rất giá trị từ một vị Thầy đáng kính, một bậc thầy giác ngộ, cũng như tư chất của một vị đệ tử. Có thể rất nhiều những vị hành giả chúng ta khi đọc qua những ý niệm, những câu chuyện trên cho rằng đó là câu chuyện không có thực huyền hoặc, hoặc vị Thầy kia quá ác, hoặc giả vị môn đồ kia có quá bất giác khi một lòng tin tưởng vị Thầy đáng kính một cách tuyệt đối không nghi ngờ. Nhưng thật tế đó là những bài pháp vi diệu một con đường tắt, mà vị Thầy đáng kính kia đang thể hiện cho người hành giả thực hành với một lòng nhiệt tâm, chánh tín bất thối chuyển. Chỉ có ai đủ lòng nhiệt tâm tỉnh giác công đức phước báu mới thọ nhận được sự mài rũa này. Bởi sự mài rũa này là chuẩn bị cho một nguồn sáng mới, một ngon chủ đăng sáng chói tiếp nối sau này giáo pháp tối thượng của Đức Phật.

Tôi khi đọc những câu chuyện này có những sự chấn động rung chấn trong tâm thức chân thật. Vì tôi thấy hình ảnh vĩ đại, tấm lòng từ bi, một trí huệ trác tuyệt vi diệu của vị Tổ đáng kính Tilopa và một hình ảnh người Thầy vĩ đại của tôi cư sĩ Thanh Hùng. Ở đây có một sự tương đồng vi diệu ở một lối tu, ở một tầm tư tưởng vượt bậc, ở một lối thử thách phi lý, vô lý. Nhưng nó lại là sự ” đốn ngộ” tối thắng mà tất cả các hành giả muốn đạt , muốn sự thắng ngộ. Với điều kiện thọ nhận thực hành những điều phi lý mà có lý đó trong sự nhiệt tâm tỉnh thức của sự bức bách tận mà người Thầy bạn tặng cho hành giả tận cùng mọi sự đau khổ từ thân, từ tâm tất cả những sự ràng buộc của danh, thùy, thực mà không một lời oán thán.  Tôi không thể sánh được với một hình ảnh vĩ đại là ngài Naropa, nhưng vì  phước báu có được chút ít sự tương đồng trong cảnh ngộ của những bước đầu tu học, nhận những sự thử thách bức bách tận cùng của mọi khía cạnh hình thành nên đời sống của gia đình luân hồi   từ Thầy làm thân tâm rướm máu thế tục, nhưng  sau đó là những tinh hương của pháp vị thấm dần tâm thức trong sự nhiệt tâm tỉnh thức để biết trân quí những pháp bảo kim cương bất hoại. Cho nên có những đồng cảm nhận, thọ nhận những ý niệm chân thật tại ngay giờ phút giây đó để 

Sau mỗi lần Thầy thử thách tôi: Thầy luôn hỏi tôi một câu quen thuộc: ” Em có hối hận không? Khi lựa chọn con đường này, khi lựa chọn tôi là vị Thầy của mình”.

Tôi cho dù lúc đó chưa lãnh ngộ được ý chỉ từ thầy, nhưng một lòng tuyệt đối tin tưởng: Em không hối hận khi lựa chọn con đường tu này, cũng như không hề hối hận khi nương tựa vị Bổn sư là Thầy hiện kiếp này là vậy cũng như vô lượng kiếp cho đến khi thành đạo nguyện nương tựa tâm giác ngộ của Thầy cho đến khi đệ tử thành đạo

Trong muôn vàn thử thách từ vị Thầy của mình. Thầy là nhà sáng chế, biên kịch, đạo diễn, diễn viên. Đối đãi với tâm thức của tôi như một trò chơi. Dạy cho tôi phải biết y như vậy. Làm chủ chính mình.

Úm Chiết Lệ Chủ Lệ Chuẩn Đề Ta Bà Ha Bộ Lâm – Om Ma Ni Pad Me Hum

Kim Cang Đạo Nhất