THIỀN QUÁN MẬT CHÚ CHUẨN ĐỀ QUA CHỨNG ĐẠO CA – Phẩm 6

PHẨM 6

Chánh Văn:

Thùy Vô niệm, thùy vô sinh?
Nhược thực vô sinh vô bất sinh
Hoàn thủ cơ quan mộc nhân vấn,
Cầu Phật thi công tảo vãn thành?

Dịch Nghĩa:

Ai không niệm? Ai không sinh?
Nếu thực không sinh, không chẳng sinh
Gọi người gỗ máy hỏi xem thử,
Cầu phật ra công bao kiếp thành?

“Ai không niệm? Ai không sinh?”. Đây cũng là một thủ thuật của nhà thiền. Chư Thiền sư không những dùng cây gậy, lời nói, nạt nộ, gây gợi trực giác cho Thiền giả. Đối với quí Ngài ở mọi lúc, mọi nơi lúc nào cũng có đạo. Ngay đó, mặc tình sử dụng.

Ở phẩm này, ngài Huyền giác dùng văn tự để đánh thẳng vào nội tâm khiến cho người đọc gợi lên ý niệm “Ai không niệm?” Nghĩa là khi chúng ta gợi lên ý niệm ai đó tức là có ta, có người , có sự tạo tác. Mà ở đây tạo tác ra vô niệm (Không niệm), tạo tác ra vô sanh. Vạn pháp từ vô thủy, vô chung đến nay bản chất của nó là vô niệm, vô sanh. Nó hằng có tự lâu đời, không cần một tác nhân nào tác động vào nó để bảo nó không sinh hay để bảo nó không niệm. Vì trong vạn pháp muôn màu, muôn vẻ đó, nó đã có sẵn cái hằng giác tánh của nó. Chúng ta thấy nó có sinh có diệt rất rõ ràng nhưng những cái thấy như vậy gọi là thấy trong sự giả hợp, sinh diệt. Một cành hoa chúng ta thấy nó có lớn, có đẹp trong từng thời gian, có đẹp, có xấu đó là do sự kết hợp lại của từng duyên. Nó do sự chăm bón, phân nước, con người, thời gian. Qua từng lúc khí hậu của từng mùa mà nó lớn lên rồi nó diệt, mất đi trong sinh, trụ, dị, hoại, diệt. Đủ duyên thì nó sanh tốt. Cái đủ duyên này sanh tốt đẹp này cũng do nhiều tập khí nhiều đời, nhiều kiếp, nhiều ý niệm, nhiều con người giả định cho đó là tốt, là xinh, tặng cho một mỹ danh như vậy chứ thật tế cái tốt, cái sinh đó cũng chỉ trong một thời gian ngắn đoạn rồi nó cũng vụt tắt để chuyển biến qua giai đoạn mới. Cành hoa kia nó ủ rũ héo hon tưởng nó đã diệt, nhưng thực tế những nguyên sinh tử vật chất cấu tạo hợp thành cành hoa kia chuẩn bị sinh và đang sinh một hiện trạng mới.

Có người bảo rằng cành hoa đẹp của tôi ơi! Hiện giờ em đang ở đâu? Cành hoa ấy đang cười khúc khích và bảo rằng “em đang ở bên anh đây, sao anh vô minh không nhìn thấy em?”. Chúng có mất bao giờ!.

Cũng vậy bản chất của sự vật cũng vậy thôi. Nó diệt đi do nó đang sanh.. Nó đang diệt đi là do nó đang sinh. Những cái chúng ta thấy mất còn đó là nó đang hình thành những cái khác. Do chúng ta chấp chặc vào cành hoa hồng đó bảo rằng nó rất đẹp. Nhưng bạn có biết không trong sự mất của cánh hoa hồng đó nó đang sinh thành một loại hoa vô ưu ở những cảnh trời hỉ lạc, hạnh phúc. Trong cái thấy cái biết đó, cái hằng giác đó của mỗi chúng sinh nó không có nhơ, không có sạch ở mọi hiện trạng nó đều thể hiện lên, nó đều nói cho cá nhân đó biết là nó đang ở đó. Ở mọi nơi như thế trong lòng bạn, trong vạn pháp, vạn sự đều biết, đều hằng thể hiện lên như thế. Thì ngay đó không có ai không niệm, không có ai không sinh cả. Vì có, không, không không có, ta cứ chồng lên vô lượng nghĩa lý như vậy cũng đều không ăn nhằm gì đến nó cả.

Nếu thực không sinh, không chẳng sinh,
Gọi người gỗ máy hỏi xem thử
Cầu Phật ra công bao kiếp thành?

Như vậy, thật ra tấc cả vạn pháp bản tánh thanh tịnh của nó không sinh, không diệt gì cả. Cái thấy sanh sanh diệt diệt là cho ta chấp mê muội, không thấy được sự giả hợp không thực thể của vạn pháp. Từ đó, rồi ta thấy vọng tâm tự xây dựng rồi gom góp cùng nhau xây dựng những ý niệm chung ( riêng nghiệp công nghiệp). Gọi tự vọng chấp đặt thành những qui giới, ngăn che đủ điều từ đó có ta , có người, có pháp, không pháp, thế giới căn thân ra đời. Sự khổ đau bằt đầu dẫy đầy. Vì chúng ta cho các pháp là thật. Nó có thật sinh, có thật diệt. Khi có sinh bản thân mình, mọi người (Riêng nghiệp cộng nghiệp) xây dựng nền móng gốc rễ để bảo vệ cái đó. Nếu mất đi thì sẽ đau khổ còn hại bản thân mình, mọi người cùng thấy đó là việc xấu thì tìm mọi cách chối bỏ, rũ bó nó đi. Nếu bỏ không đươc nó, không mất thì cũng đau khổ. Được thì vui, những sự kiện được mất, vui khổ kia tưởng chừng nó sẽ mất theo thời gian, theo sự kiện nhưng thật tế nó lắng sâu trong tàng thức chúng ta. Cái gốc rễ của sự đau khổ đó nằm lặng sâu trong tàng thức. Có một ngày nào đó lâu hay mau cảnh duyên đó đủ nó sẽ trỗi dậy. Hiện tượng, cảnh cũ như mới ngày nào diễn lại (Trầm ). Và nó đến (Luân)- luân chuyển theo nghiệp lực, nhân quả trả vay mãi mãi không dừng trụ.

Ở bài này, tạm mượn lên hai khía cạnh, một nói về cái hằng biết, bản tánh thanh tịnh như lai tạng, cái thứ hai nói về sự vô minh chấp chặc vào các pháp mê lầm cho rằng nó thật có để cuối cùng chúng ta bị trầm luân trong khổ đau. Khi đã nhìn thấy vạn pháp trên hai khía cạnh đó rồi. Chúng ta hãy tự mình quay lại, tự nhận lấy cái hằng biết đó để mà sống. Nhận cái hằng biết đó mà trôi lăn trong xã hội con người, tự xây dựng hạnh phúc cho mình trong sinh tử, đau khổ. Khi chúng ta đã tự nhận lấy nó, cái hằng biết đó thì nó ly ngoài chuyện có, không, thiện ác, đau khổ. Rồi, khi nó đến nó đã tự ma sát trong nội tâm. Rồi nó mới sản sinh ra cái buồn ngay đó. Cũng vậy, khi ta có cái vui thì trong tâm ta đã có sẵn sự buôn ở đó rồi. Nó tự phân biệt bên trong, có không thiện ác cũng vậy. Nhưng trong một chuỗi sinh diệt đau khỗ đó ta qua từng niệm tưởng đều luôn có cái biết đó. Nó nằm sẵn trong đó. Các bạn hãy tạm nhận cái biết đó đi, trong bùn nhơ, trong sự trong sạch, thiện ác cũng đều có cái biết đó. Ngay chỗ đó bạn hãy tự biết nó, rồi cũng bỏ qua đừng lưu luyến, đừng nặng nhọc gì nó, đừng phân biệt gì nó cả. Thì nó sẽ là người bạn song hành với bạn để đến lúc “có toàn cái hằng biết”. Ở đây, trong nhiều năm tháng tu học về Mật chú Chuẩn đề, tu về Thiền hơn 30 năm. Ở đây, tôi cũng xin mạn phép chia sẻ với Quí bạn đạo tâm là ngay chỗ cái biết đó bạn muốn có cái hằng biết đó mà không dùng một tác nhân nào khuấy động ngay đó. Quý bạn nên dùng “Úm chiết lệ chủ lệ chuẩn đề ta bà ha. Bộ lâm”. Bạn cứ niệm như vậy hoài trong đi, đứng, nằm, ngồi nghe từng chữ, từng âm thanh một. Khi chúng ta nghe từng chữ, từng âm thanh như vậy đó. Tức là ngay chỗ đó bạn đã tự gợi lên cái thường biết vô phân biệt ở chỗ đó. Vì thần chú là chơn ngôn là tâm âm của Đức Phật Mẫu Chuẩn Đề, nó không có nghĩa gì cả. Và đến một lúc nào đó, chín âm “Úm chiết lệ chủ lệ chuẩn đề ta bà hà. Bộ lâm” nó cũng biến dạng đi. Nó không còn màu sắc, âm thanh ngay chỗ đó nữa. Mà nó thay vào đó là cái biết thần chú. Chỉ tích tắc một thời gian rất ngắn, rất nhỏ. Nó mang đầy đủ âm thanh, sắc tướng của “Úm chiết lệ chủ lệ chuẩn đề ta bà ha. Bộ lâm” Nó cũng không diệt mất. Và nó cũng không sanh. Và lúc đó những cái sanh diệt cũng không còn nữa. Vì ngay chỗ đó, pháp cũng không phải pháp, an nhiên, tự tại “Úm chiết lệ chủ lệ chuẩn đề ta bà ha. Bộ lâm”.

Một người trở về nguồn chân
Mười phương thế giới thảy đều tiêu mất

Kinh Lăng nghiêm.

Cư Sĩ Thanh Hùng,
Pháp Hiệu Chánh Trí